W sytuacji, w której brak jest rodzeństwa zmarłego lub ich zstępnych, a jeden z rodziców spadkodawcy nie żyje, drugi rodzic dziedziczy w zbiegu z małżonkiem ½ spadku. Udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i ich zstępnymi wynosi zawsze ½. W przypadku braku powyższych, cały spadek przypada Sąd spadku (czyli sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy) to sąd, w którym musisz złożyć swoje własne oświadczenie o odrzuceniu spadku. Żeby złożyć oświadczenie w imieniu dziecka musisz uzyskać zgodę sądu opiekuńczego. To są dwie różne kategorie spraw. Pierwsze sprawy prowadzą zazwyczaj wydziały cywilne w Obliczmy, ile to jest 1%. 1% to jest 22 razy mniej niż 22%. Skoro 1% to jest 22 razy mniej niż 22% uczniów, to gdy podzielę 44 przez 22 i to jest 2, dowiem się ile to jest 1% wszystkich uczniów. 1% to jest dwoje uczniów. Teraz mogę obliczyć ile to jest 100% wszystkich uczniów mnożąc 1% razy 100. 2 razy 100 to 200. Zasadniczym instrumentem służącym do ustalenia składu (zawartości spadku) jest spis inwentarza. Spis inwentarza to spis składników majątkowych i długów wchodzących w skład spadku. Spis ten sporządza komornik sądowy. Istnieją dwa sposoby, za pomocą których zainteresowana osoba może doprowadzić do sporządzenia spisu inwentarza. To oznacza, że prędkość spadającego swobodnie ciała rośnie jednostajnie w każdej sekundzie o 9,81 m/s (jeżeli zaniedbamy opory ruchu ). W swobodnym spadaniu prędkość początkowa ciała jest równa zero. 2. Prędkość. Wartość prędkości podczas swobodnego spadku możemy wyrazić za pomocą wzoru: V = g \cdot t. V – wartość Spójrzmy teraz, jak przedstawia się wysokość należnego podatku dla spadkobierców z poszczególnych grup, z uwzględnieniem kwoty wolnej ustalonej dla danego kręgu. W pierwszej grupie obowiązują stawki: 3% od nadwyżki ponad 9637 zł (kwota wolna) do 10 278 zł; 308,30 zł + 5% od nadwyżki ponad kwotę 10 278 zł do 20 556 zł; 822,20 Inz0. Z chwilą śmierci spadkodawcy spadek ulega otwarciu a spadkobiercy nabywają prawa do majątku spadkowego. Powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. Zgodnie z Kodeksem cywilnym w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. W przypadku braku zstępnych (dzieci, wnuki) spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice. Te i kolejne zasady dotyczące spadku i dziedziczenia ustawowego szczegółowo uregulowane są w art. 922 i kolejnych Kodeksu cywilnego. Spadkodawca może dowolnie rozporządzić swoim majątkiem np. sporządzając testament albo w drodze wcześniej dokonanej darowizny (np. darując komuś cenny składnik majątku). Zdarza się, że zapisy testamentowe oraz wcześniejsze czynności spadkobiercy (np. darowanie komuś mieszkania, domu) pomijają blisko spokrewnione z nim osoby. Do ochrony słusznych praw osób bliskich spadkodawcy służy zachowek. Jest to uprawnienie bliskich krewnych spadkodawcy (dzieci, wnuków, rodziców, małżonka) do żądania zapłaty określonej kwoty od osób, które nabyły prawa do spadku ich kosztem. Zatem jeżeli dziecko, wnuk, rodzic lub małżonek zostali pominięci przez spadkodawcę mają prawo dochodzić roszczenia o zachowek. Prawo do zachowku można zrealizować albo poprzez pisemną ugodę dotyczącą zapłaty zachowku (zalety: mniejsze koszty i krótszy czas realizacji) albo poprzez pozew o zapłatę zachowku złożony do sądu (zasadniczo jest to wariant droższy i dłużej trwający mając szczególnie na względzie to, że po uzyskaniu korzystnego orzeczenia sądu konieczna może się okazać egzekucja komornicza). Komu przysługuje zachowek? Prawo do zachowku przysługuje (art. 991. § 1 Kodeksu cywilnego) zstępnym (tj. dzieciom, wnukom, itd.), małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy. Prawo do zachowku nie przysługuje: powinowatym (np. teściowi, synowej), osobom, które zostały wydziedziczone w testamencie, osobom, które zostały uznane za niegodne dziedziczenia, osobom, które zrzekły się dziedziczenia, spadkobiercom, którzy odrzucili spadek, małżonkowi, który w chwili śmierci spadkodawcy pozostawał z nim w separacji, małżonkowi, wobec którego spadkodawca wniósł uzasadniony pozew o rozwód z jego wyłącznej winy, osobom uprawnionym do zachowku, które otrzymały już od spadkodawcy darowizny o wartości, która jest co najmniej równa wartości przypadającego im zachowku. W tym miejscu warto zaznaczyć, że spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku: wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego; dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci; uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych. Przyczyna wydziedziczenia uprawnionego do zachowku powinna wynikać z treści testamentu. Spadkodawca nie może jednak wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Jak oblicza się zachowek? Pierwszym krokiem w drodze do ustalania wysokości kwoty należnego zachowku jest określenie należnego ułamka wartości udziału spadkowego dla osoby uprawnionej. Jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny (dziecko, wnuk spadkodawcy) jest małoletni - należy się dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym. W pozostałych wypadkach należy się połowa wartości udziału spadkowego, który przypadałby osobie uprawnionej do spadkobrania przy dziedziczeniu ustawowym. W drugim kroku oblicza się tzw. substrat zachowku, który równa się czystej wartości spadku wraz z wartością darowizn podlegających doliczeniu. Obliczaniem czystej wartości spadku zajmują się biegli (czysta wartość spadku to w uproszczeniu aktywa spadkowe minus pasywa, czyli długi). W kolejnym kroku ustala się konkretną wartość kwoty zachowku dla danej osoby biorąc pod uwagę przepisy spadkowe Kodeksu cywilnego oraz wyliczony substrat zachowku. Przy obliczaniu wartości kwoty należnego zachowku bierze się pod uwagę szereg zasad i czynników. Zgodnie z art. 992 Kodeksu cywilnego przy ustalaniu (ułamkowego) udziału spadkowego stanowiącego podstawę do obliczania zachowku uwzględnia się także spadkobierców niegodnych oraz spadkobierców, którzy spadek odrzucili, natomiast nie uwzględnia się spadkobierców, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczeni. Jednocześnie przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się zapisów zwykłych i poleceń, natomiast dolicza się do spadku darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę. Ponadto przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku. Z kolei przy obliczaniu zachowku należnego dziecku / wnukowi nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych (dzieci). Choć nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego. Przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa. Warto też mieć na uwadze, że jeżeli uprawnionym do zachowku jest zstępny spadkodawcy, zalicza się na należny mu zachowek poniesione przez spadkodawcę koszty wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego, o ile koszty te przekraczają przeciętną miarę przyjętą w danym środowisku. Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL Kup licencję fot. Adobe Stock Sprawy związane ze spadkiem reguluje Kodeks Cywilny, a dokładnie jego księga IV: Spadki. Są w niej zapisy, które określają nie tylko, kto dziedziczy prawa, ale też obowiązki majątkowe po zmarłym. Prawo przewiduje dwa sposoby dziedziczenia: na podstawie przepisów ustawy albo testamentu. Kto ma prawo do spadku z ustawy? Dziedziczenie ustawowe oznacza prawo do spadku wedle kolejności zapisanej w kodeksie cywilnym. Zgodnie z nim uprawnieni są: dzieci i współmałżonek. Zasadniczo dziedziczą w częściach równych, ale przepisy zastrzegają, że część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż 1/4 całości spadku. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, jego część przypada jego dzieciom, czyli wnukom spadkodawcy. Nie ma przy tym znaczenia, czy dziecko pochodzi z małżeństwa czy z wolnego związku. Prawo do spadku mają też dzieci adoptowane, ale tylko wtedy, gdy nie dziedziczą po swoich rodzicach; małżonek i rodzice. Taka sytuacja ma miejsce, gdy spadkodawca nie miał dzieci ani wnuków. Udział małżonka wynosi 1/2 a każdego z rodziców – 1/4. Gdy małżonek nie żyje - całość spadku dziedziczą rodzice; rodzice - gdy zmarły nie zostawił małżonka ani zstępnych (dzieci wnuków); rodzeństwo - siostra lub brat spadkodawcy dziedziczą tylko wtedy, gdy jedno z rodziców nie żyje. Tak więc mogą dzielić się spadkiem z małżonkiem i pozostałym rodzicem, tylko ze współmałżonkiem, gdy oboje rodzice spadkodawcy nie żyją albo lub dziedziczyć samodzielnie. Gdy brat lub siostra nie żyje – jego miejsce "zajmują" jego dzieci; dziadkowie - gdy nikt z wyżej wymienionych spadkobierców nie żyje. A gdy i oni nie żyją – ich dzieci lub wnuki czyli wujostwo lub kuzyni spadkodawcy; pasierbowie gmina – gdy spadkodawca nie ma żadnych krewnych bliższych lub dalszych. Uwaga! Małżonek pozostający ze zmarłym w separacji (orzeczonej przez sąd), lub osoba żyjąca z nim bez ślubu nie są uprawnieni do dziedziczenia (chyba że zostali umieszczeni w testamencie). Dostałaś spadek? Sprawdź, co trzeba załatwić Dziedziczenie, gdy jest testament Ustawową kolejność dziedziczenia może zmienić testament. To sposób, w jaki możemy rozporządzić majątkiem, gdy nie zgadzamy się z kolejnością dziedziczenia zgodnie z ustawa. Spadkodawca ma prawo przekazać majątek jednej osobie lub podzielić go między kilka osób. Co istotne testament może zawierać wolę tylko jednej osoby. Dziedziczenie na podstawie testamentu ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym. Prawo wyróżnia kilka rodzajów testamentu: notarialny. Spisuje się go przed notariuszem w formie aktu notarialnego. Oryginał testamentu notarialnego zostaje w kancelarii. pisemny, tzw. holograficzny. Musi być napisany przez spadkobiercę własnoręcznie, przez niego podpisany oraz opatrzony datą. ustny, tzw. allograficzny. Przyszły spadkodawca wyraża swoja wolę w obecności dwóch świadków oraz przedstawiciela administracji państwowej (wójta, burmistrza) albo kierownika stanu cywilnego. Oświadczenie musi być podpisane przez spadkodawcę i osoby, które były obecne przy jego sporządzaniu. Prawo przewiduje też rozwiązania na wypadek niecodziennych sytuacji. Testament szczególny sporządza się np. gdy istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy. W takiej sytuacji spadkodawca przekazuje swoją wolę ustnie, przy trzech świadkach (traci on ważność po upływie 6 miesięcy, gdy zagrożenie minęło).Uwaga! Testament można w każdej chwili zmienić lub odwołać. Wystarczy spisać nowy dokument lub zniszczyć wcześniej sporządzony, bądź usunąć z niego ważny element, np. podpis lub datę. Jak nabyć spadek Spadek nabywasz z chwilą tzw. otwarcia spadku, czyli z dniem śmierci spadkodawcy. Aby jednak móc nim swobodnie rozporządzać, musisz potwierdzić prawo do niego. Nie ma znaczenia, czy majątek został zapisany testamentem, czy dziedziczysz go na podstawie przepisów ustawy. Masz dwie drogi – sądową i notarialną. W sądzie Musisz napisać wniosek o stwierdzenie nabycie praw do spadku. Wniosek składasz do sądu rejonowego (do wydziału cywilnego) w którego okręgu ostatnio mieszkał spadkodawca. Jeżeli nie można ustalić miejsca jego pobytu w Polsce, to wniosek należy złożyć w sądzie, na którego obszarze działania znajduje się majątek spadkowy, a w ostateczności w Sądzie Rejonowym dla Warszawy. Do wniosku musisz dołączyć szereg dokumentów: skrócony odpis aktu zgonu spadkodawcy, skrócone odpisy aktów urodzenia spadkobierców, skrócony odpis aktu małżeństwa (gdy uprawnionym do dziedziczenia jest żona lub córka, która wyszła za mąż). Gdy zmarły zostawił testament, trzeba o tym napisać we wniosku. Pismo możesz zanieść do sądu osobiście lub wysłać pocztą (najlepiej listem poleconym). W takim wypadku oprócz oryginału wniosku z załącznikami (dla sądu) dołącz po jednym egzemplarzu odpisu wniosku i załączników dla każdego z uczestników postępowania. Składając wniosek, musisz uiścić opłatę w wysokości 50 zł (tzw. wpis stały). Uwaga! Prawo do spadku się nie przedawnia, co oznacza, że nawet wiele lat po śmierci spadkodawcy możesz wystąpić z wnioskiem nabycie spadku po nim. Nabycie spadku u notariusza. U notariusza Spadek możesz potwierdzić w kancelarii notarialnej. Jeśli oprócz ciebie są jeszcze inni spadkobiercy, wszyscy musicie być tam obecni. Ponadto musicie zgodnie podpisać się pod aktem notarialnym. W przypadku konfliktu między dziedziczącymi, notariusz nie sporządzi aktu i rozstrzygnie to tylko sąd. Notariuszowi trzeba złożyć taki sam komplet dokumentów jak w sądzie oraz ewentualnie testament. Za sporządzenie aktu dziedziczenia notariusz pobiera opłatę w wysokości 150 zł. Warto wiedzieć. Nabycie spadku należy zgłosić w urzędzie skarbowym. Masz na to 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia sądu lub nabycia spadku u notariusza czyli sporządzenia aktu dziedziczenia. Jak pozbawić prawa do spadku? Co zrobić ze spadkiem Są zobowiązania, które nie "umierają" wraz z odejściem osoby, na której ciążą. Pożyczki, kredyty i inne długi wchodzą w skład spadku. Od ciebie zależy, czy będziesz je spłacać, czy nie. Możesz: odrzucić spadek w całości. W takiej sytuacji, zostaniesz wyłączona z dziedziczenia, jakbyś nie dożyła otwarcia spadku a prawo do spadku przejdzie na twoje dzieci (wnuki). W przypadku, gdy spadek dziedziczy małoletnie dziecko, oświadczenie o odrzuceniu składa jego przedstawiciel ustawowy (rodzic). Wymaga to jednak zgody sądu opiekuńczego. przyjąć spadek z długami (tzw. przyjęcie proste). Co za tym idzie, będziesz musiała spłacić wszystkie zobowiązania spadkodawcy, nawet, gdy przekraczają one wartość posiadanego majątku, a więc także tego, który jest twoją własnością. przyjąć go bez odpowiedzialności za długi (tzw. przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza). W tym przypadku pozostawione przez spadkodawcę należności do spłaty będą pokryte tylko z majątku który pozostawił. Na decyzję czy odrzucić spadek, czy go przyjąć w całości masz 6 miesięcy od dnia, gdy dowiedziałaś się o tym, że jesteś w gronie spadkobierców. Jeśli nic nie zrobisz, tzn. nie złożysz żadnego oświadczenia, będzie to oznaczało, że przyjęłaś spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Masz już spadek? Teraz trzeba go podzielić Gdy spadkobierców jest kilku, są oni współwłaścicielami spadku. Nabywają go w częściach ułamkowych. Na przykład gdy spadek, w skład którego wchodzi nieruchomość, nabywa wdowa z trojgiem dzieci, udział każdego z nich wynosi 1/4. A to oznacza, że żaden z nich nie może samodzielnie dysponować odziedziczonym majątkiem. Aby tak się stało, potrzebny jest podział spadku (w przepisach jest to określane jako dział spadku). Można go przeprowadzić w sądzie lub u notariusza. Gdy wybierasz sąd Właściwym do przeprowadzenia działu spadku jest sąd rejonowy miejsca ostatniego zamieszkania spadkodawcy. Z wnioskiem można wystąpić zarówno wtedy, gdy wiecie, jak chcecie podzielić schedę, jak też, gdy nie ma między wami zgody w tym temacie. W każdym z tych przypadków osoba, która składa wniosek, musi zmusi wskazać co wchodzi w skład spadku po zmarłym oraz przedstawić swój projekt podziału tego majątku. Wniosek można złożyć w dowolnym terminie, bo prawo do wystąpienia o dział spadku nie ulega przedawnieniu (należy jednak pamiętać, że po 30 latach od objęcia przez jednego ze spadkobierców nieruchomości wchodzących w skład spadku, może ją zasiedzieć). Do wniosku dołączasz postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku i wykaz przedmiotów spadkowych wraz z propozycją podziału. Jesteś też obowiązana wnieść opłatę, w wysokości 500 zł (300 w przypadku zgodnego planu podziału) lub 1000 zł (500 przy zgodnym planie podziału) – jeśli dział spadku połączony jest ze zniesieniem współwłasności. Podział u notariusza Możecie wspólnie określić sposób i warunki podziału majątku. Taką umowę o dział spadku najlepiej sporządzić przed notariuszem (koniecznie trzeba to zrobić, gdy w skład majątku wchodzi nieruchomość lub własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu). U notariusza trzeba przedłożyć postanowienie sądu o nabyciu praw do spadku bądź akt poświadczenia dziedziczenia stwierdzający nabycie spadku a także tytuły prawne spadkodawcy do poszczególnych składników majątku spadkowego, np. aktualny odpis księgi wieczystej, akt własności ziemi. Za podział spadku u notariusza trzeba zapłacić – koszt zależy wartości majątku – może być to nawet kilka tysięcy. Spadek z konta Gdy spadkodawca zostawia mieszkanie, dom czy działkę, wszystko wydaje się proste. Ale często również posiada konta bankowe. Co się dzieje z pieniędzmi, jakie są zgromadzone na koncie, gdy umiera ich właściciel? Wszystko zależy od tego, jaką dyspozycję wydał jeszcze za życia. Miał on bowiem prawo zawrzeć z bankiem specjalną umowę (dyspozycja na wypadek śmierci), w której zobowiązywał bank do wypłacenia pieniędzy bliskiej mu osobie. Dotyczy to tylko najbliższej rodziny. Pieniądze mogą zostać wypłacone jeszcze przed postępowaniem spadkowym. Uwaga! W ramach dyspozycji bank wypłaci maksymalnie dwudziestokrotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie, jakie obowiązywało na miesiąc przed śmiercią posiadacza pieniądze, z wyjątkiem kwoty wydanej na pokrycie kosztów pogrzebu, wchodzą w skład masy spadkodawca nie zrobił stosownego zapisu, oszczędności z konta stanowią część spadku (oprócz kosztów pogrzebu) i podlegają podziałowi podobnie, jak pozostały majątek. Kurator spadku - kiedy jest potrzebny Jeżeli dane spadkobierców są sądowi znane, lecz nie objęli oni spadku (czyli nie zarządzają nim, ani go nie użytkują), a kontakt z nimi jest utrudniony lub niemożliwy, sąd powinien powołać kuratora dla osoby nieobecnej. Głównym zadaniem kuratora spadku jest wyjaśnienie, kto jest spadkobiercą i zawiadomienie spadkobierców o otwarciu spadku. Ponadto kurator spadku zarządza majątkiem spadkowym pod nadzorem sądu. Podatek od spadków i darowizn Zasadniczo, osoba, która otrzymała spadek, musi zapłacić podatek od spadku. Jego wysokość uzależniona jest od stopnia pokrewieństwa. Im dalsze, tym podatek wyższy. Nie ma znaczenia wartość otrzymanych dóbr, ani ich jednak otrzymałaś spadek od najbliższej rodziny, możesz skorzystać ze zwolnienia podatkowego. Aby skorzystać z tego zwolnienia musisz zgłosić spadek właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Masz na to 6 miesięcy od jego otrzymania. Inaczej rzecz wygląda, gdy darowiznę dostałaś od dalszej rodziny. W takiej sytuacji podatek trzeba będzie zapłacić. Jego wysokość zależy od wartości spadku oraz stopnia pokrewieństwa łączącego cię ze spadkodawcą. Przepisy wyróżniają trzy grupy podatkowe: grupa I – należą do niej: zięć, synowa, rodzeństwo, teściowie. Trafi tu także darowizna od najbliższej rodziny (np. rodzica), gdy nie spełnisz wspomnianych wyżej warunków zwolnienia podatkowego, czyli w ciągu pół roku nie zgłosisz spadku w urzędzie skarbowym; grupa II – np.: ciotki, wujowie, stryjowie, siostrzeńcy, szwagierki, bratowe; grupa III – krewni i powinowaci nie zaliczeni do dwóch poprzednich grup, oraz osoby obce. Na powiadomienie urzędu skarbowego o spadku masz miesiąc od jego otrzymania. Przy obliczaniu podatku od spadku, należy uwzględnić tzw. kwotę wolną od podatku. Dla każdej grupy podatkowej jest ona inna. dla I grupy wynosi 9637 zł, przy II grupie – 7 276 zł, przy trzeciej – 4902 zł. To, co dostajesz ponad to, podlega opodatkowaniu. Kiedy przysługuje zachowek Gdy spadkodawca spisał testament a ciebie, choć należysz do jego najbliższej rodziny, pominął, masz prawo do zachowku. Należy się on członkom najbliższej rodziny, którzy, gdyby nie było ostatniej woli, dziedziczyliby z ustawy, czyli zstępnym (dzieciom, wnukom), małżonkowi i rodzicom. Taka osoba ma prawo domagać się od spadkobiercy zachowku. Może żądać części należnego jej spadku, a konkretnie połowy tego, co otrzymałaby, dziedzicząc z ustawy. Gdy uprawnioną do zachowku jest osoba małoletnia lub trwale niezdolna do pracy – ma prawo do 2/3 wartości swojego udziału spadkowego. O zachowek należy wystąpić w ciągu 5 lat od ogłoszenia testamentu. Nie dostaniesz zachowku, jeżeli spadkodawca: wydziedziczył cię w testamencie uznał za niegodnego, odrzuciłaś spadek, zrzekłaś się dziedziczenia. Kogo można wydziedziczyć Przepisy prawa ściśle określają, kiedy wydziedziczenie jest możliwe. Spadkodawca może pozbawiać prawa do zachowku zstępnych (dzieci, wnuki), małżonka lub rodziców, jeśli bliska osoba: wbrew jego woli postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego; dopuściła się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób, umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu, wolności albo rażącej obrazy czci; uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych. Jeśli spadkodawca przebaczył osobie wydziedziczonej, to ta będzie mogła wystąpić o zachowek. Osoba, która została wydziedziczona, ale uważa, że decyzja spadkodawcy byłą krzywdząca, może domagać się w sądzie ustalenia, że wydziedziczenie było Dzieci osoby wydziedziczonej (wnuki spadkodawcy) są uprawnione do zachowku, chyba że one także zostały wydziedziczone. Spadkobierca niegodny Nie każdy może być spadkobiercą, nawet jeśli wskazuje na to testament czy ustawa. Niektóre osoby z racji swojego stosunku, lub zachowania wobec spadkodawcy mogą zostać uznane za niegodne dziedziczenia. Ma to miejsce, gdy ktoś groził spadkodawcy wyrządzeniem krzywdy jego najbliższym, jeśli nie sporządzi testamentu o określonej treści. Z wnioskiem o uznanie za niegodnego może wystąpić osoba "która ma interes prawny". np. inny spadkobierca. Żądanie trzeba przedstawić w ciągu roku licząc od dnia, w który osoba dowiedziała się o przesłankach stwierdzenia niegodności. Nie później jednak niż 3 lata od dnia otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy). Decyduje o tym sąd. W takiej sytuacji spadkobierca nie dostanie należnej mu części majątku nawet, gdy nie został wydziedziczony. Zrzeczenie się dziedziczenia Może się zdarzyć tak, że jedno z twoich dzieci jest świetnie urządzone, ma dobra pracę, dom, wszystko mu się układa. Drugie zaś ledwo przędzie. Chciałabyś, aby to ono dostało spadek po tobie. Co możesz zrobić? Namówić swoją pociechę do zrzeczenia się dziedziczenia. Umowa ta musi być zawarta za życia spadkodawcy w formie aktu notarialnego i jest to forma zastrzeżona pod rygorem nieważności (żadna inna forma nie jest dopuszczalna). Przedmiotem umowy zrzeczenia się jest prawo do dziedziczenia z ustawy. Skutki prawne zrzeczenia się dziedziczenia nie rozciągają się na dziedziczenie testamentowe. Chociaż więc spadkobierca ustawowy zrzekł się dziedziczenia, może dziedziczyć po krewnym na podstawie sporządzonego przez niego testamentu Osoba, która zrzekła się dziedziczenia jest traktowana tak, jakby nie dożyła otwarcia spadku, co oznacza, że nie będzie dziedziczyła po zmarłym z ustawy, jak też nie otrzyma po nim zachowku. Ważne! Umowa o zrzeczeniu się dziedziczenia rozciąga się też na zstępnych, czyli dzieci, wnuki, prawnuki osoby, która zrzekła się dziedziczenia. Czytaj też:Jak napisać testament?Wydziedziczenie w testamenciePodział spadku w testamencie Podział majątku Czym innym jest ustawowy, albo testamentowy podział majątku, jeśli chodzi o procentowe udziały przypadające na poszczególnych spadkobierców, a czym innym jest fizyczny podział majątku. Jak wiemy, na majątek składają się często rzeczy co do zasady niepodzielne, takie jak: mieszkania, samochody, kosztowności, dzieła sztuki itd. Jeśli spadkobierców jest przynajmniej dwóch, powstaje między nimi wspólność majątku spadkowego. Majątek ten należy rozdzielić. Spadkobiercy muszą w jakiś sposób podzielić się masą majątkową. Jak? Posłużmy się w dalszej części przykładem prostej sprawy podziału majątku po rodzicach między dwójkę ich dorosłych dzieci. Podział majątku po rodzicach Jan i Katarzyna stanęli w obliczu konieczności dokonania podziału majątku po rodzicach, którzy zginęli w wypadku. Rodzice nie zostawili testamentu, dziedziczenie odbywa się na drodze ustawowej. Rodzeństwo otrzymało w spadku mieszkanie rodziców, wszystkie zawarte w nim ruchomości, samochód oraz udziały w funduszu inwestycyjnym o wartości 50 tysięcy złotych oraz oszczędności w kwocie 10 tysięcy złotych. Wedle zasad dziedziczenia ustawowego, które stosujemy wobec braku testamentu, Jan i Katarzyna odziedziczyli majątek w udziałach wynoszących po 1/2 . O ile łatwo sobie wyobrazić prosty podział papierów wartościowych oraz gotówki, o tyle kłopotów nastręczają aktywa takie jak mieszkanie, auto, meble i sprzęty domowe. Jak je podzielić na pół? Podział spadku Pierwszą kwestią, jaką powinno się rozstrzygnąć rozpoczynając podział majątku spadkowego, jest potwierdzenie praw do spadku. Istnieją dwie możliwości prawne potwierdzenia praw do spadku: sądowa – dziedziczenie tutaj potwierdza postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, notarialna – efektem końcowym jest sporządzenie przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia, przy zgodzie i stawiennictwie wszystkich spadkobierców (ustawowych bądź testamentowych). W przypadku postępowania notarialnego można domniemywać, iż strony są zgodne również w przypadku działu spadku.. W bardziej skomplikowanych sytuacjach, gdy mamy do czynienia z testamentem i wieloma spadkobiercami, może się okazać, że któraś z osób ustawowo uprawnionych do spadku, nie została uwzględniona w testamencie, albo też została uznana za niegodną dziedziczenia (czyli wydziedziczoną). I te sporne kwestie może rozstrzygnąć tylko sąd. Prawo spadkowe Podziału majątku po śmierci spadkodawcy dokonuje się obierając jedną z dróg – sądową lub notarialną. Art. 1037 §1 Kodeksu cywilnego dopuszcza możliwość działu spadku na mocy umowy między spadkobiercami albo na mocy orzeczenia sądu, na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. W praktyce sprawa sądowa jest konieczna, gdy między spadkobiercami istnieje spór. Natomiast podział spadku w postaci umowy, zgodnie z przepisami w niektórych przypadkach podpisanej przed obliczem notariusza, odbywa się z sytuacji pełnej zgodności wszystkich stron co do tego, jak ma wyglądać podział majątkuWażne: umowa musi zostać podpisana zgodnie przez wszystkich spadkobierców, w przeciwnym razie będzie nieważna. Podział spadku u notariusza Taka forma polega na spisaniu umowy o dział spadku między spadkobiercami. W umowie tej określają oni, kto i co otrzyma z masy spadkowej. Tak jak powiedzieliśmy – na warunki muszą przystać wszyscy spadkobiercy. Obowiązująca w prawie polskim zasada swobody umów daje możliwość ustalenia treści takiej umowy przez spadkobierców, ale z zachowaniem udziałów, wynikających z przepisów prawa bądź testamentu. Ustawodawca określa w Kodeksie cywilnym, kiedy wymaga jest umowa notarialna (np. kiedy w skład spadku wchodzi nieruchomość, zgodnie z art. 1037 §2) Podział majątku w praktyce jest nieco umowny (np. wobec problemów z oszacowaniem wartość przedmiotów, czy też niemożnością ich fizycznego podziału). Mogą się więc strony dobrowolnie umówić, że ktoś na przykład otrzyma mieszkanie, inna samochód i kosztowności, a pozostałą różnicę wyrówna w gotówce. Podział majątku dotyczy tylko aktywów, nie dzieli się w ten sposób pasywów, czyli zobowiązań zmarłego spadkodawcy. Do momentu działu spadku spadkobiercy odpowiadają solidarnie za długi spadkowe, a po dziale spadku – proporcjonalnie do swych udziałów (art. 1034 § 1 i 2 kc).Ważne: zgodnie z art. 1038 §2 kc umowny dział spadku może objąć cały spadek lub jego część. Podział spadku w sądzie W przypadku zaistnienia sporu między spadkobiercami, sprawa najczęściej kończy się w sądzie. Składając wniosek z żądaniem podziału spadku do sądu, spadkobiercy winni : podać we wniosku wszystkie wymagane dane, określone w art. 682 Kodeksu postępowania cywilnego (np. wiek, zawód, stan rodzinny), dołączyć postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku bądź zarejestrowany w sądzie akt poświadczenia dziedziczenia (w przypadku ich braku, dokumenty te wyda sąd w toku postępowania), podać skład masy spadkowej, która ma być przedmiotem działu spadku, zwrócić się o zabezpieczenie aktywów wchodzących w skład masy spadkowej, a także sporządzenie ich wykazu (listę sporządza komornik), chyba że już wcześniej był przeprowadzony spis inwentarza na potrzeby wyliczenia zachowku– wówczas należy go dołączyć do wniosku. W przypadku, gdy w skład masy spadkowej wchodzi nieruchomość, załączamy akty notarialne, wypisy z ksiąg wieczystych i rejestru gruntów i lokali, potwierdzające prawo nieżyjącego spadkodawcy do danej nieruchomości. Finalnie sąd dokonuje podziału majątku przyjmując rozwiązania ustawowe, zgodnie z art. 684 Kodeksu postępowania cywilnego to sąd decyduje o składzie i wartości sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek, a tylko sąd z ważnych powodów może go ograniczyć (art. 1038 §1kc). W przypadku niemożności równego podziału (np. ze względu na nieproporcjonalną wartość jednostkowych aktywów wchodzących w jej skład), różnice wyrównywane są w formie merytoryczna prawnik Jolanta Woźniak Zobacz też: Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku – jak napisać? Odrzucenie spadku – u notariusza czy w sądzie? Sposoby i terminy Dziedziczenie długów – zasady. Jak nie spłacać rodzinnych długów? Podatek od spadku – wysokość, zasady. Jak obliczyć? Oceń artykuł (liczba ocen 3) Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na temat zdrowia i zdrowego stylu życia, zapraszamy na nasz portal ponownie! Otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy. Już sam fakt śmierci sprawia wiele smutku i trudności rodzinie zmarłego. Co więcej, często cały proces spadkowy jest również przyczyną powstawania nieporozumień między spadkobiercami oraz podziałów w rodzinie. Niestety otwarcie spadku jest dopiero początkiem, nierzadko długiej i niełatwej drogi spadkowej. W pierwszej kolejności musi nastąpić stwierdzenie nabycia spadku, natomiast w kolejnym kroku dochodzi dopiero do działu spadku między osoby do zasady, moment nabycia spadku przez spadkobiercę następuje już z chwilą otwarcia spadku. Przepisy nie wymagają tutaj podejmowania żadnych dodatkowych czynności. Spadkobierca, aby dziedziczyć, nie musi składać żadnego dodatkowego oświadczenia woli. Nabycie spadku następuje więc z chwilą śmierci spadkodawcy z mocy samego prawa, bez konieczności podejmowania jakichkolwiek działań przez spadkobiercę czy sąd. Mimo tego, w większości wypadków, głównie tam, gdzie grono spadkodawców liczy większą liczbę osób, postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku i jego dział jest wręcz sądowe w tej kwestii ułatwia wiele spraw natury formalnej, jak również może zapobiec powstawaniu konfliktów na linii spadkobierców. Jak więc należy przeprowadzić proces spadkowy? Kto jest uprawniony do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia spadku do sądu? Na czym polega dział spadku? Na te pytania odpowiemy w niniejszym nabycia spadkuKwestię nabycia spadku regulują przepisy art. 922 i nast. Ustawy Kodeks cywilny (dalej jako kc). Zgodnie z art. 925 kc nabycie spadku następuje z chwilą jego otwarcia (z kolei otwarcie następuje z chwilą śmierci spadkodawcy). Kodeks nie uzależnia dziedziczenia od obowiązku złożenia przez spadkobiercę żadnego oświadczenia woli w tej kwestii. Co ważne, nabycie spadku następuje niezależnie od tego, czy spadkobierca w ogóle dowiedział się o śmierci spadkodawcy. W związku z powyższym wyjaśnić trzeba, że sporządzenie przez notariusza aktu dziedziczenia czy wydanie postanowienia przez sąd mają jedynie charakter deklaratoryjny, a nie konstytutywny. To oznacza, że nie rodzą praw spadkobierców do spadku, a jedynie je potwierdzają. Tak więc wspomniany akt bądź postanowienie sądu nie powodują przejścia na spadkobiercę praw i obowiązków wchodzących w skład spadku, a jedynie potwierdzają dokonanie się tego przejścia w momencie otwarcia spadku. Należy jednak pamiętać, że mimo faktu nabycia spadku z chwilą jego otwarcia, początkowo takie nabycie ma jedynie charakter prowizoryczny i czasowy. Wynika to z tego, że spadkobierca, zgodnie z art. 1015 kc, może odrzucić spadek w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się on o tytule swego powołania. Może dojść również do wyłączenia spadkobiercy-małżonka od dziedziczenia lub uznania przez sąd o niegodności spadkobiercy do dziedziczenia. Nabycie spadku staje się definitywne dopiero w sytuacji złożenia przez spadkobiercę oświadczenia o przyjęciu spadku, bądź po upływie 6-miesięcznego terminu do przyjęcia lub odrzucenia spadku, jeżeli spadkobierca nie podejmie żadnych czynności. Stwierdzenie nabycia spadku Nabycie spadku następuje z mocy prawa poprzez przyjęcie spadku wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza bądź po upływie 6 miesięcy bierności spadkobiercy od dnia, kiedy dowiedział się o otwarciu spadku. Aby jednak uzyskać pewność o posiadaniu prawa do uczestniczenia w masie spadkowej, warto zadbać o prawne (formalne) potwierdzenie faktu nabycia spadku, czyli stwierdzenie nabycia mieć na uwadze, że sam dokument dotyczący nabycia spadku wskazuje jedynie grupę spadkobierców oraz określa ułamkową część udziału w masie spadkowej każdego ze spadkobierców. Stwierdzenie nabycia spadku nie dzieli między wspomnianych spadkobierców poszczególnych części majątku spadkowego – nie wskazuje się w rzeczonym dokumencie, komu przypadnie nieruchomość, komu samochód, a komu kosztowności cywilny w swojej treści wskazuje dwie drogi dokonania stwierdzenia nabycia spadku. Jedną z nich jest sporządzenie określonego dokumentu u notariusza, tj. aktu poświadczenia dziedziczenia, z kolei druga z nich wiąże się z koniecznością wstąpienia na drogę sądową. Oba powyżej przedstawione dokumenty (notarialny i sądowy) mają taką samą moc prawną. Stanowią one podstawowy dokument potwierdzający prawo do spadku, którym spadkobiercy legitymują się w obrocie prawnym – w banku, składając wniosek o wypłatę pieniędzy z rachunku bankowego zmarłego czy też składając wniosek o dokonanie wpisu w księdze wieczystej odziedziczonej nieruchomości dotyczący zmiany poświadczenia dziedziczeniaOmawiany sposób jest opcją prostszą, tańszą i szybszą. Dokument poświadczający dziedziczenie sporządzany jest przez notariusza, bez konieczności przeprowadzania postępowania dowodowego (ani żadnego innego). Jednakże, aby móc skorzystać z tej drogi, u notariusza muszą pojawić się wszyscy spadkobiercy i zgodnie wyrazić oświadczenia woli o przyjęciu swojej części udziału w spadku. Dla przykładu, jeżeli jeden ze spadkobierców podważa istnienie czy ważność testamentu, wówczas sporządzenie omawianego aktu przez notariusza staje się niemożliwe. Po sporządzeniu i podpisaniu aktu poświadczenia dziedziczenia przez wszystkich spadkobierców notariusz dokonuje wpisu do Rejestru nabycia spadku przez sądNiniejszy sposób wymaga przeprowadzenia postępowania sądowego. Niestety będzie on nieodzowny, jeżeli osoby zainteresowane nie są ze sobą zgodne. Aby dokonać stwierdzenia nabycia spadku w trybie postępowania sądowego należy złożyć wniosek do sądu rejonowego, właściwego dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Taki wniosek może złożyć każdy, kto ma w tym interes prawny, tj. spadkobiercy, wierzyciele spadkodawcy, spadkobiercy nieuwzględnieni w testamencie, ale także uprawnieni do zachowku, a także zapisobiorcy. Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku powinien zawierać informację o wszystkich możliwych spadkobiercach wraz z określeniem ich stopnia pokrewieństwa. Na dowód powiązań rodzinnych należy do wniosku dołączyć odpisy z aktów stanu cywilnego jak np. akty urodzenia czy akt małżeństwa. Wniosek obarczony jest opłatą sądową w wysokości 50 do wszczęcia postępowania o stwierdzenie nabycia spadku nie ogranicza żaden termin, tj. można je złożyć w każdym czasie. Przy czym nie może to nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od otwarcia spadku, czyli śmierci spadkodawcy, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku. Omawiane postępowanie jest postępowaniem nieprocesowym, nie występują w nim strony procesu, a jedynie wnioskodawca oraz uczestnicy. Nabycie spadku zostaje stwierdzone przez sąd w drodze jest dział spadku?Jak to zostało wspomniane wcześniej, akt notarialny poświadczający dziedziczenie oraz postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku mają na celu potwierdzić osoby wchodzące do grona spadkobierców oraz określić ich udział w spadku. Dział spadku natomiast ma za zadanie znieść wspólność majątku spadkowego i sprecyzować, jakie elementy majątku zmarłego będą dziedziczone przez konkretnych dział spadku można przeprowadzić na dwa sposoby: ugodowy – w drodze umowy oraz na drodze spadku a umowaDziału spadku w formie umowy dokonywany jest przez wspólne i zgodne złożenie oświadczeń woli przez wszystkich spadkobierców. Omawiana umowa powinna zawierać szczegółowy wykaz elementów masy upadłościowej, tj. spis nieruchomości, ruchomości (samochody, sprzęty RTV i AGD, biżuterię oraz inne kosztowności) oraz ilość zgromadzonej gotówki, środków pozostających na rachunkach bankowych, jak też papierów wartościowych umowa powinna zawierać dokładny zapis o podziale wyżej wskazanych elementów. Np. jeden ze spadkobierców otrzymuje nieruchomość, drugi zaś prawo do ruchomości oraz środków pieniężnych. Często zdarza się tak, że spadkodawca pozostawia po sobie jedynie nieruchomość, wówczas problematyczny staje się podział takiej masy spadkowej. Osoby dziedziczące mogą wówczas umówić się w ten sposób, że jedna z nich obejmie prawo do nieruchomości i dokona spłaty na rzecz pozostałych spadkobierców lub rzeczona nieruchomość zostanie spieniężona, a kwota uzyskana w drodze sprzedaży zostanie podzielona między spadkobierców, stosownie do ich udziałów w spadku. Obowiązująca zasada swobody umów pozwala na swobodny i elastyczny podział majątku między kc nie regulują kwestii formy prawnej, w jakiej umowa o dział spadku powinna być zawarta. Można więc sporządzić ją w sposób dowolny – również ustny. Jednakże ze względów dowodowych najbezpieczniejsze będzie zawarcie jej w formie pisemnej. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy jednym z elementów masy spadkowej jest nieruchomość, wówczas umowa musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Sądowy dział spadkuGdy spadkobiercy nie są w stanie dojść do porozumienia, podział masy spadkowej pozostawiają w gestii sądu. W takiej sytuacji jedna z osób zainteresowanych (współspadkobierca, nabywca udziału spadku lub wierzyciel spadkobiercy) wnosi do sądu rejonowego wniosek o wszczęcie postępowania działowego. Wniosek ten powinien zawierać spis składników majątku, który ma zostać podzielony między spadkobierców. Wnioskodawca także powinien przedstawić propozycję podziału spadku. Tak, jak w przypadku postępowania o stwierdzeniu nabycia spadku, w postępowaniu działowym nie ma konkretnego terminu na wszczęcie takiego trakcie postępowania działowego sąd ustala skład i wartość spadku ulegającego podziałowi. Należy pamiętać, że skład spadku ustalany jest według stanu z chwili otwarcia spadku, z kolei jego wartość – według cen obowiązujących w chwili orzekania o dziale. Dodatkowo określenie wartości spadku przez wnioskodawcę czy spadkobierców w czasie postępowania nie jest dla sądu wiążące. Co więcej, nie zwalnia sądu z obowiązku oszacowania wartości spadku z sąd przechodzi do podziału spadku. Podział ten może nastąpić na kilka różnych sposobów. Pierwszym z nich jest tzw. podział fizyczny, czyli przyznanie poszczególnych przedmiotów poszczególnym spadkobiercom, stosownie do ich udziałów w spadku. Jeżeli nie da się podzielić spadku w ten sposób, by wartość przyznanych elementów poszczególnym spadkobiercom pokrywała wartość przysługujących im udziałów, sąd może zobowiązać spadkobierców do dokonania między sobą odpowiednich dopłat. Drugim sposobem jest przyznanie praw wchodzących w skład spadku jednemu spadkobiercy lub też tylko niektórym z nich, z jednoczesnym nałożeniem na nich obowiązku spłaty pozostałych możliwym sposobem jest tzw. podział cywilny, polegający na sprzedaży elementów spadku i podziale uzyskanej w ten sposób kwoty pomiędzy spadkobierców, stosownie do przysługujących im udziałów w jest łączenie powyżej wskazanych sposobów dokonywania działu nabycia spadku a dział spadku – podsumowanieJak zostało to wspomniane na początku artykułu, otwarcie spadku to dopiero początek drogi do rzeczywistego odziedziczenia należnego spadkobiercy w kwestii stwierdzenia nabycia spadku, jak i jego podziału, procesy te mogą być przeprowadzone względnie szybko, bez większych komplikacji bądź prowadzić do wielomiesięcznych i burzliwych procesów sądowych. Jeżeli spadkobiercy będą wyrażali zgodną wolę dziedziczenia i podziału spadku, cała sprawa może zostać załatwiona poprzez sporządzenie aktu notarialnego poświadczającego dziedziczenie oraz umowy o dziale spadku. Jeżeli jednak przynajmniej jedna z osób uprawnionych do dziedziczenia nie zgodzi się na takie rozwiązanie, pozostaje wyłącznie droga sądowa.

ile to jest 1 8 spadku